آشنایی با هنر فیروزه‌کوبی

 ● مراحل ساخت و تولید فیروزه کوب

الف) زرگری: زرگری عبارت از ساخت و آماده‌سازی شیء مورد نظر است با یکی از فلزاتی که فوقاً به آن اشاره شد. این کار بوسیله‌ی صنعتگران زرگر یا سازنده‌ی فلزات بوسیله‌ی دست، پرس و یا به کمک هر دو انجام می‌گردد. پس از ساخته شدن فرم کلی شیء اعم از ظرف یا زیور آلات قسمتی را که باید فیروزه‌کوب گردد مشخص نموده و اطراف آن را یک رشته باریک فلزی (از نوع فلز خود شیء) بنام «کندن» قرار داده و لحیم می‌نمایند به قسمتی که اطراف فرم مورد نظر به اصطلاح دیواره‌یی بارتفاع دو تا سه میلیمتر از سطح ظرف پیدا نماید اینکار معمولاً بوسیله‌ی زرگر و گاهی بوسیله‌ی خود صنعتگر فیروزه‌کوب انجام می شود. در صورتی‌که قسمت آماده شده برای فیروزه‌کوبی سطح زیادی را اشغال نماید و زمینه‌ی آن خالی به نظر برسد با رشته‌هایی از همان فلز نقوشی جزیی تر کوچک‌تر به شکل تزئینی (گل و بوته و غیره) داخل آن قرار داده مجدداً لحیم‌کاری می کنند. این عمل علاوه بر زیباتر شدن فرم کار به سطح فیروزه‌کوبی شده استحکام بیشتری هم می بخشد.

   

ب) فیروزه کوبی: قبل از هر چیز صنعتگر فیروزه کوب خرده سنگ‌های فیروزه‌ی غیرقابل استفاده را از کارگاه‌های فیروزه‌تراشی و یا معادن فیروزه‌ی مشهد، نیشابور و دامغان خریداری می نماید. از آنجا که این خرده سنگ ها با مقادیری خاک و خرده سنگ های معمولی همراه می باشد ابتدا آنها را از ضایعات دیگر جدا و تمیز می نمایند. سپس خرده سنگ های فیرروزه را بر حسب اندازه از یکدیگر تفکیک و به اصطلاح دانه‌بندی می کنند تا در ساخت هر محصول فیروزه‌کوب از قطعه فیروزه‌یی متناسب‌تر با سطح کار فیروزه‌کوبی استفاده بعمل آید.